Εισαγωγή
Χρόνος παρελθών και χρόνος παρόντας. Ένα και τα αυτά θα έλεγε ο Έλιοτ. Το ίδιο ασπάζεται και ο γράφων μελετώντας τον εκλογικό (βουλευτικό) κατάλογο των κατοίκων της Ίου της εποχής του τέλους του 19ου αιώνα.
Τα επίθετα, τα ονόματα, τα επαγγέλματα, όλα καταγράφονται σαν στοιχεία σημειολογίας που καθρεφτίζει μια κοινότητα ανθρώπων, των δικών μας ανθρώπων.
Υπάρχουν ονόματα και επίθετα που σβήστηκαν από το σφουγγάρι του χρόνου, επαγγέλματα που ενώ αναπτύσσονταν προς όφελος του βιοπορισμού και παράλληλα μπόλιαζαν με χρώμα την καθημερινή ζωή, σήμερα απέχουν θυσιαζόμενα στο βωμό της εξέλιξης.
Γανωτάς, βυρσοδέψης, γναφεύς???, σιδηρουργός.
Δύσκολο εγχείρημα η αρχειοποίηση ενός καταλόγου οκτασίων είκοσι πέντε ονομάτων που για άγνωστο λόγο είχε καταγραφεί με αλφαβητική σειρά των μικρών ονομάτων και όχι των επιθέτων.
Να σκεφτεί κανείς πως το μικρό όνομα ακούγεται περισσότερο οικείο έναντι του επιθέτου. Άλλες εποχές…
Θα πρέπει να σημειωθεί πως έναυσμα γι’ αυτήν την ιδιότυπη καταγραφή, έδωσε η συλλογή Βλαχογιάννη, κατατεθειμένη στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Την ύπαρξη όχι αυτής που επεξεργάζεται αυτό το βιβλίο αλλά μιας νεότερης χρονολογικά συλλογής μου έδωσε ο συμπατριώτης μας Παναγιώτης Αδαμόπουλος.
Η καθιέρωση των πολιτικών δικαιωμάτων της γυναίκας ήταν το μεγαλύτερο ίσως αγκάθι της ανδροκρατούμενης κοινωνίας, ένας πονοκέφαλος που έγινε κάποια στιγμή σαφές πως δεν μπορούν να αγνοούν οι χώρες της Δύσης τόσο επίμονα.
Εδώ θα πρέπει επίσης να πούμε πως η μεν καθιέρωση της ανδρικής καθολικής ψηφοφορίας νομοθετήθηκε ήδη από το Σύνταγμα το 1864, όμως οι γυναίκες θα ψήφιζαν μετά περίπου από 100 χρόνια.
Σε εθνικό επίπεδο, γυναίκες άνω των 18 ετών ψήφισαν για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1944 για το Εθνικό Συμβούλιο, ένα νομοθετικό σώμα που δημιουργήθηκε από το κίνημα αντίστασης του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Τελικά, οι γυναίκες κέρδισαν το νόμιμο δικαίωμα ψήφου και την εκλογή τους στις 28 Mαΐου 1952. Κατόπιν τούτου θα έπαιρναν μέρος στις αναπληρωματικές εκλογές του Νομού Θεσσαλονίκης στις 18 Ιανουαρίου 1953. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η ελληνίδα ψηφοφόρος θα είχε την τιμή να εκλέξει τους αντιπροσώπους της αρεσκείας της. Αλλά και να εκλεγεί!
Λίγο έλειψε όμως να μην ψηφίσουν. Και όταν το έκαναν τελικά, οι άντρες κάθισαν σπίτια τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας…
Αλλά και στην Γαλλία μόλις τον Οκτώβριο του 1945 επετράπη στις γυναίκες να ψηφίσουν στις κοινοβουλευτικές εκλογές.
Η περίοδος στην οποία αναφέρεται ο βουλευτικός αυτός κατάλογος, το δεύτερο δηλαδή ήμισυ του 19ου αιώνα συντρέχουν σημαντικά γεγονότα.*
Ένα από αυτά είναι η αλλαγή του πολιτεύματος στην Ελλάδα. Από συνταγματική μοναρχία γίνεται βασιλευόμενη δημοκρατία. Κάτι το οποίο καθιερώνεται μέσω του μόλις ψηφισθέντος Συντάγματος του 1864.
Διάχυτη είναι η πνοή του εκδημοκρατισμού του πολιτεύματος καθώς όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Έθνος και όχι από τις επιστατούσες μεγάλες δυνάμεις, όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία.
Αναγνωρίζονται και κατοχυρώνονται τα ατομικά δικαιώματα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι. Αν και άρχισε να εφαρμόζεται μετά την 11 Αυγούστου του 1875, δηλαδή 11 χρόνια αργότερα, το κοινοβουλευτικό πολίτευμα ήταν πραγματικότητα.
Ένα σημαντικό επίσης γεγονός αυτής της περιόδου και συγκεκριμένα το έτος 1865 είναι κάτι που αφορά την Κρήτη καθώς η σπορά της επανάστασης και της ένωσης με την μητέρα Ελλάδα, αρχίζει να νοτίζει τα χρώματα αυτού του ιδιαίτερου νησιού.
Ένα χρόνο νωρίτερα, και συγκεκριμένα στις 21 Μαΐου του 1864 προσαρτώνται τα Ιόνια νησιά…
* Απόστολος Βακαλόπουλος “νέα ελληνική ιστορία 1204-1985” ι’ έκδοση. Εκδ. Βάνιας.
Συνεχίζεται